ეკატერინა ლისი
ფარმაცევტული ბაზარი ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში დინამიურად ვითარდება, ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი კორონავირუსის პანდემიაა. თუმცა, ამ მომგებიან ინდუსტრიაში მუშაობას თან ახლავს მაღალი რისკები და პასუხისმგებლობები, განსაკუთრებით საქონლის ტრანსპორტირებისას. სამედიცინო და ფარმაცევტული პროდუქტების მიწოდება ექვემდებარება სპეციალურ საკანონმდებლო რეგულაციას და ტრანსპორტირების მოთხოვნებს.
გლობალური ფარმაცევტული ინდუსტრიის ლოგისტიკური ბაზარის მოცულობა 2021 წელს შეფასდა 78,5 მილიარდ დოლარად. 2022-2030 წლებში მისი ღირებულების პროგნოზირებული საშუალო წლიური ზრდა 8.6%-ს მიაღწევს. კორონავირუსის პანდემიამ მოკლევადიანი, მაგრამ გადამწყვეტი გავლენა მოახდინა ინდუსტრიაზე, რაც იმპულსი გახდა ფარმაცევტული ლოგისტიკის განვითარებისთვის.
Covid-19 ინფექციის გავრცელების შესაბამისად, მთავრობებმა მთელს მსოფლიოში გადადგეს გარკვეული ნაბიჯები ვირუსის წინააღმდეგ საბრძოლველად, განსაკუთრებული ფოკუსირება მოახდინეს ჯანდაცვის დაწესებულებების უსაფრთხოებასა და მედიკამენტების პაციენტებისთვის დროულ მიწოდებაზე. ლოჯისტიკურმა კომპანიებმა შეიმუშავეს სტაბილური მიწოდების ჯაჭვები, რათა ვაქცინები ყველასთვის ხელმისაწვდომი გამხდარიყო. ვირუსების ცვალებადობა და მათ სამკურნალოდ გამოყენებულ წამლებზე მოთხოვნა იწვევს ფარმაცევტულ ბაზარის სტიმულაციას.
წამლებზე მოთხოვნის ზრდა
ბაზრის ზრდას ასევე იწვევს გაზრდილი მოთხოვნა ურეცეპტოდ გაცემულ მედიკამენტებზე, როგორიცაა ვიტამინები და მინერალები, ხველის და გაციების წამლები, საჭმლის მომნელებელი ან დერმატოლოგიური პროდუქტები. სასწრაფო სამედიცინო დახმარების მზარდი როლი, ისევე როგორც ერთიანი სადისტრიბუციო არხის შექმნა ხარჯების შემცირებასთან ერთად, კიდევ უფრო ზრდის მოთხოვნილებას ფარმაცევტული პროდუქტების ლოჯისტიკაში.
ფარმაცევტული კომპანიები სულ უფრო მეტად ახდენენ პროდუქციის შეფუთვასა და ეტიკეტირებას აუთსორსინგით. ფარმაცევტული ინდუსტრია ვითარდება შორეულ რეგიონებში, მათ შორის სუბსაჰარის აფრიკასა და სამხრეთ ამერიკაში. წამლების მწარმოებლები ირჩევენ ფარმაცევტულ ინდუსტრიაში ლოჯისტიკური მომსახურების გამოცდილების მქონე ადგილობრივ პროვაიდერებს თუმცა, პროცესის კონტროლის ნაკლებობა და დაბალი მომსახურების დონე რჩება მთავარ საფრთხედ წამლების მწარმოებლებისთვის. ფარმაცევტული სექტორისთვის ლოგისტიკური სერვისების მიწოდება პროვაიდერებისგან მოითხოვს ბაზრისა და სამართლებრივი მოთხოვნების კომპლექსურ მიდევნას.
კარგი სადისტრიბუციო პრაქტიკის სტანდარტი (ინგლ. Good Distribution Practice) ადგენს მოთხოვნებს ევროკავშირის ქვეყნებს შორის ფარმაცევტული პროდუქტების სათანადო შენახვისა და ტრანსპორტირებისთვის. ნორმა განსაზღვრავს მედიკამენტების საბითუმო რეალიზაციის პროცესის ორგანიზების ერთიან მიდგომას, რაც უზრუნველყოფს მწარმოებლიდან საცალო ქსელამდე და სამედიცინო დაწესებულებამდე ხარისხისა და უსაფრთხოების შესაბამის დონეს.
მთავარია ტემპერატურა
ფარმაცევტული საშუალებები არის საქონელი, რომელიც ტრანსპორტირების დროს საჭიროებს შესაბამის ტემპერატურას. განათების ან ჰაერის ტენიანობის მცირე ცვლილებამაც კი შეიძლება გამოიწვიოს მთელი პარტიის განადგურება. ტემპერატურისადმი მგრძნობიარე ვაქცინები ტრანსპორტირდება სპეციალური შეფუთვის გარეშე ჰაერის ტემპერატურაზე 25°C-მდე და ტრანზიტის დროით 60 წუთამდე. სხვა შემთხვევაში გამოიყენება სამედიცინო თერმო ჩანთა, ქაფიანი ყუთი გაგრილების ბალიშით ან თერმოსი. იზოთერმულ შეფუთვაში საკმარისად დაბალი ტემპერატურის შესანარჩუნების მაქსიმალური დრო 24 საათია.
წამლების ტრანსპორტირება იცვლება შემდეგ საზღვრებში: 2°C-დან 8°C-მდე, 8°C-დან 15°C-მდე და 15°C-დან 25°C-მდე. შესაბამისი ტემპერატურის არჩევანი დამოკიდებულია ცალკეული ფარმაცევტული ჯგუფების მოთხოვნებზე.
„სამედიცინო მოწყობილობების ტრანსპორტირებისას მომხმარებლები ყველაზე ხშირად ითხოვენ ტემპერატურის დაცვას. ამისთვის გამოიყენება ტემპერატურის სარეგისტრაციო სენსორები და ჩაშენებული თერმოფონის ფიქსაციის მოწყობილობა, ასევე ტენიანობის და სინათლის კონტროლი. წამლების ტრანსპორტირების ხელსაყრელი გზაა საგზაო ტრანსპორტი. მაცივრები იმდენად ჰერმეტულია, რომ მათში სინათლე ვერ შეაღწევს და ქარხნული შეფუთვა კი აკმაყოფილებს განათების შესაბამის მოთხოვნებს“, - ამბობს ეკატერინა ლისი, AsstrA Pharma ლოგისტიკის ხელმძღვანელი.
მედიკამენტების საჰაერო და საზღვაო ტრანსპორტირება
2030 წლისთვის დარგის განვითარებაზე გავლენას მოახდენს ფარმაცევტული პროდუქტების საზღვაო და საჰაერო ტრანსპორტით ტრანსპორტირებაზე მოთხოვნის სავარაუდო ზრდა. საზღვაო გადაზიდვა ამცირებს ტრანზიტის ხარჯებს 80%-მდე და პერსონალის საჭიროებას, ასევე ამცირებს ლოგისტიკური ოპერაციების ნახშირბადის კვალს. მედიკამენტების დიდ დისტანციებზე მიწოდებისთვის საჰაერო ტრანსპორტის გამოყენება ამცირებს მიწოდების დროს და ამცირებს საქონლის დაზიანების რისკს.
„ფარმაცევტული დარგის მომხმარებლები იღებენ დეტალურად დამუშავებულ ლოგისტიკურ სქემებს, მათ შორის გადატვირთვას, მულტიმოდალურ გადაზიდვებს საგზაო და საჰაერო ან საგზაო და საზღვაო გზით, დროებითი შენახვა ბლონის საწყობში, განბაჟება და დაზღვევა. ჩვენ ვახდენთ ფარმაცევტული პროდუქტების ტრანსპორტირებას სხვადასხვა ტრანსპორტით, რაც დამოკიდებულია ტრანზიტის დროზე, ღირებულებასა და მიწოდების ხარისხზე. საჰაერო ტრანსპორტი ითვლება ტრანსპორტის ერთ-ერთ ყველაზე უსაფრთხო რეჟიმად. სარკინიგზო მიწოდება იშვიათად გამოიყენება რადგან იზრდება საქონლის დაზიანების რისკი. თუმცა, ახლა ფარმაცევტული და სამედიცინო სექტორის პროდუქციის დიდი ნაწილი ტრანსპორტირება ხდება საგზაო ტრანსპორტით“, - დასძენს ეკატერინა ლისი.
AsstrA-ში ფარმაცევტული პროდუქტების სატრანსპორტო შეკვეთების საშუალო წლიურმა ზრდამ ბოლო 3 წლის განმავლობაში (2019-2021) შეადგინა 18,8%, ხოლო იმავე პერიოდში კომპანიის ბრუნვა ფარმაცევტული ინდუსტრიიდან ყოველწლიურად 27,6%-ით გაიზარდა. წამლები, სამედიცინო აღჭურვილობა და დეკორატიული კოსმეტიკა რჩება ძირითად საქონელად, რომელიც გადაიზიდება ევროპული მიმართულებით, როგორიცაა იტალია-თურქეთი, გერმანია-პოლონეთი ან პოლონეთი-ლიტვა.
ავტორი: კამილა რინკევიჩი.